Reklam Ajansı Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Konular

Merhaba!

Mevcut reklam ajansınızla işleriniz devam ederken ya da daha in-house olarak tasarımcılarınızla çalışırken iş yüklerine bağlı olarak yeni bir reklam ajansı ile çalışmak isteyebilirsiniz. Bu noktada kurumunuzun algısına bağlı olarak ya da kurumunuzun alışılagelmiş bakış açısını değiştirecek ve bunu yapacağı çalışmalarla yansıtacak bir reklam ajansı arayışına girebilirsiniz.

ŞİRKETİNİZİN KREATİF ÇALIŞMALARDA VE MESAJLARDA GENEL BAKIŞ AÇISI

Şirketiniz / yönetiminiz yenilikçi mi?

Eğer cevap evet ise reklam ajansındaki ekiplerin yapacakları tasarımlarda / çalışmalarda kreatif çizgileri daha keskin olabilecek ve daha farklı yollardan hedefe gidebilecek yollar size sunabileceklerdir. Bu konuda siz de marka tarafında hem farklı işlere ajans vasıtasıyla imza atmış olacaksınız hem de farklı düşünme yollarını görebileceksiniz. Markaların bu konudaki duruşu, ilgili marka – pazarlama ekiplerinin de gelişimleri için oldukça büyük bir etken durumunda.

Yoksa daha tutucu bir yapıda mı?

Eğer şirketinizin / yönetiminizin böyle bir bakış açısı varsa mutlaka bunu baştan ajans ile görüşmek çok önemli. Eğer reklam ajansının müşteri bulma gibi bir derdi yoksa, mevcut müşterileri kendisine yetiyor ve amaçları sizin markanız – ürünleriniz vasıtasıyla farklı işler yapmaksa şirketin tutucu yapıda olması ve yapılacak farklı işlere ön yargılı olmaları, onları sizinle çalışmak istemeyecek bir noktaya götürebilecektir. Diğer taraftan sizinle çalışmak isteyen ajanslara yine bu bilgiyi vermeniz, istenmeyen ve size “uçuk-kaçık” gelebilecek çalışmaların gelmesini baştan önleyebilecektir.

Markanız yenilikçilik ile biraz tutucu bir taraf arasındaysa

Böyle bir durumda ajans size getirdiği çalışmalarda her zaman yapacağı gibi alternatif çalışmalar da sunacak; bunların bir kısmı “sizin yolunuz” olacağı gibi bir diğer alternatif de kendilerini ya da sizi "zorladıkları" daha farklı bir bakış açısına sahip çalışma olacaktır. Bakalım hangisini seçeceksiniz?

Markaya göre ve ajansa göre reklamın iyisi – kötüsü oluyor mu?

Etik duruş seçeceğiniz ajans için önemli olabilir ya da olmayabilir. Ancak şu ana kadar piyasada yapılan ve toplumun tepkisini çeken reklamların – kampanya çalışmalarının ne kadar çok konuşulduğunu düşündüğünüzde amacınızın iyi ya da kötü olarak sadece konuşulmak mı yoksa etik değerlerden taviz vermemek mi olduğu hem marka tarafında sizin hem de şirketinizin seçimi olacaktır. Bu konuda şirketinizle bir çalışan olarak aynı görüşü paylaşmamanız da mümkün olabilir.

Reklam ajansınızı ne kadar serbest bırakabileceksiniz?

Ajansa kreatif bir tasarım – kampanya için brief verdiğinizde logonun büyüklüğünden mesajların ne olması gerektiğine kadar her detaya karışıyor musunuz? Cevap evet ise yaptığınızın doğru olup olmadığını bir daha düşünmenizde fayda var. Genelde reklam ajansında çalışan kişiler sadece grafik tasarım programını kullanan belli başlı kişiler değillerdir; ilgi uyandırmayı, algıyı değiştirmeyi de yapabilen, bu alanda algıları açık olan kişilerdir. Bu durumda ajansı kendi algınızla sınırlamanız, onların hayal dünyalarının önüne geçecek bir engel oluşturabilir. Eğer sıradan bir çalışma yaptıracaksanız ve bu çalışmanın ciddi bir amacı yoksa bu durumda tamamen noktası virgülüne ajansı yönlendirebilirsiniz; bazı konular vardır ki ajansın değiştirmemesi gereken yönetici cümleleri, teknik şartnameler ya da şirketin genel politika metinleridir, müşteri için hukuksal metinlerdir. Bunları ajansın değiştirmemesi gerektir. Bazı konular vardır ki ajansı uzman olduğu alanlarında serbest bırakmanız ve akabinde rakiplerden farklılaşacağınız bir çalışma getirmesini beklediğiniz çalışmalardır. Nerede durduğunuz ve ne yaptırdığınız burada önemlidir.

REKLAM AJANSI SEÇİMİNİ NASIL YAPABİLİRSİNİZ?

Konkur mu yoksa araştırma mı?

Eğer bir fikir, ürün ya da hizmetiniz var ve bunlardan bir konsept oluşturup çalışmalarınıza başlamak istiyor ancak en beğendiğiniz fikre sahip olacak ajans ile çalışmak istiyorsanız birkaç ajansı konkurunuza katarak ajansınızı seçebilirsiniz. Burada etik kurallara uymak oldukça önemli olmakla birlikte bu süreçlerle ilgili daha detaylı yazıma şuradan ulaşabilirsiniz: https://bit.ly/3zOi5aL

Yapılan işlere olan beğeni:

Eğer bir ajansı yaptığı işleri, özgün fikirleri ve aldığı ödülleri nedeniyle takip ediyor ve yaptığı çalışmalar hem marka tarafında size hem de kurumunuza uyuyorsa onlarla çalışmak için bir tanışma ayarlayabilirsiniz.

Sektörünüzde herhangi bir markayla daha önce çalışıp çalışmadıkları:

Ajansın sektörünüz – alanınızla ilgili deneyimi pozitif veya negatif bir durum oluşturabilir.

1.Olabilecek avantajlar

Amerika’yı tekrar keşfetmeden sektörle ilgili bilgileri olduğu ve daha önce benzer çalışmalar yaptıkları için hemen işe koyulabilirler.

Sektör dinamiklerini biliyorlardır, sektörel söylemlere hakimdirler. Ana meseleden çok uzaklaşmazlar.

Mevcut bilgileri olduğundan çok kırılımlara inilmeyecekse bir pazar araştırmasına ihtiyaç duyulmayabilir (ancak kullanıcı – müşteri beğeni ve beklentileri sürekli değiştiği için mümkünse yeni bir araştırma her zaman iyidir; bütçe dahilinde).

2. Eğer sektörünüzde daha önce herhangi bir firmayla çalışmamışlarsa;

Ajansın bu durumda daha önceki ezberlere takılı kalmadan daha önce çıkmamış bir fikri çıkarma ihtimalleri yüksek olabilir. Örneğin hızlı tüketim sektöründe çokça çalışmalar yapmış bir ajansın konut sektöründe bir firmayla çalışması çok isabetli olabilir mi? Neden isabetli olmasın… Farklı sektörlerdeki söylem ve deneyimler, bir başka sektörde oluşturulacak çalışmalarda çok lezzetli ve ilginç fikirler getirebilir. Sonuçta doktor doktordur. Herhangi bir doktora “siz daha önce Çinli bir bebek doğurmaya yardımcı oldunuz mu” denilmemiştir. Her ne kadar bu doktor örneği verilmiş olsa da seçim ve beklentilere göre bu seçim yapılabilir. Karar marka profesyonellerinin... 😊

REKLAM AJANSININ ORGANİZASYON YAPISI / BÖLÜMLERİ

Reklam ajansının içerisinde hangi bölümlerin olduğu, size farklı birçok avantajlar sağlayabilecektir. Örneğin bir strateji departmanının ajans içinde yer alması, kendi içlerinde prodüksiyon ve müzik bölümlerinin, dijital vb. departmanların yer alması size zamandan ve maliyetten tasarruf ettirebilir.

REKLAM AJANSINIZ HANGİ İŞLERDE UZMAN?

Bazı ajanslar vardır ki çizgi altı işlerde oldukça öne çıkmışlarken bazılarının prodüksiyon – çizgi üstü çalışmaları ön plandadır. Bazıları tüm işleri bünyelerinde yapabiliyorken bazıları dışarıdan ek hizmetlerle bunları size sunabileceklerdir. Eğer ciddi bir stratejiye ihtiyacınız yoksa ve aylık kampanya; çizgi altı – çizgi üstü işleri tamamlamak önemliyse buna göre bir ajans seçimi bütçe fayda doğrultusunda size fayda sağlayacaktır.

SİZİNLE İLGİLENECEK AJANS EKİBİ HAKKINDA

Ajans seçiminde markanızla ilgilenecek ekip en önemli konularınızdan biri olmalıdır. Ekibin içinde deneyimli – junior dağılımı, hangi alanda uzman oldukları, size ne kadar zaman ayırabilecekleri ilgi gösterilmesi gereken konuların başında yer almaktadır.

BÜYÜK AJANSTA KÜÇÜK MARKA MI KÜÇÜK AJANSTA BÜYÜK MARKA MI OLACAKSINIZ?

Ciddi önemde yer alan konulardan biri de bu. Çok büyük bir ajansla gurur duyarak çalışacak olabilirsiniz ancak o ajans içinde “küçük marka” konumuna atılır ve deneyimli olmayan ekip karması içinde markanızı bulursanız bir süre sonra canınız buna sıkılabilir. Böyle olmayıp da diğer değerli markalar kadar büyük ajansta kendinize yer ve ilgi bulabilirseniz onların bilgi birikimleri arasında markanızı ciddi yükseltme ve onların deneyimlerinden faydalanma durumunuz olabilecektir. Bu nedenle bu konuyu irdelemenizin epey faydası olacaktır.

Her zaman büyük ajans ile çalışacak olmanız harika bir şey olmayabilir. Küçük, butik ve zamanının büyük kısmını size fikirler üretmek için ayıracak bir ajans size tam bir “can yoldaşı” olabilir.

REKLAM AJANSI İÇİNDEKİ EKİPLERİ “KÜSTÜRMEK”

Ajansınızın markanız için gerek uygulanabilir gerek uygulanması emek-maliyet gerektiren birçok farklı önerisi olabilir. Başarınız sizin kadar onlar için de fazlasıyla önemli. Bu nedenle yaptıkları önerileri sıkça reddetmek veya uygulamaya geçirememek bir süre sonra onları da “düşürecek”tir. Eğer marka tarafında bu önerileri uygulayacak ekipler yoksa ya da var olup zamanları yahut bütçeleri yoksa bunu açık şekilde onlara belirtmekte fayda var çünkü bu fikirleri oluşturmak ciddi bir zaman almakta; bundan daha çok kabul edilmeyen her önerileri heyecan kaybına yok açabilmektedir. Bu nedenle ajans ekiplerinin motivasyonunu optimum seviyede tutmak marka tarafındaki profesyonellerin de işi olmalıdır. Bilhassa ajans tarafında müşteri temsilcilerinin işleri oldukça zor; gün içinde birçok markaya ve farklı karakterlerde marka profesyoneliyle iletişimde kalmakta ve deadline baskısıyla onlar da çalışmaktadır. Bu nedenle ilişkiyi iyi tutmak ve marka tarafında empati yapmak önemli olmaktadır.

ÖDÜL AVCISI MI OLMAK İSTİYORSUNUZ?

Eğer sektörde konuşulmak gibi bir amacınız ve bunu hedef kitlenize gösterme amacınız bulunuyorsa bunu beraber sağlayacağınız ajansınızın bu alandaki performansına bakabilirsiniz ve bunun üzerinden gerekli görüşmeleri yaparak bu amacınızı onlara net şekilde ifade edebilirsiniz. Bugüne kadar aldığımız ödüllerin mimarı, sadece Pazarlama ve İletişim ekibi olarak biz değil beraber çalıştığımız ve aynı yola baş koyduğumuz ajanslarımız da aynı zamanda.

REKLAM AJANSI İLE ÇALIŞACAK MARKA EKİBİ HAKKINDA BİRKAÇ SÖZ

Tek taraflı ilişkinin yürümesi ne kadar zor ise marka ile ajans tarafı arasındaki uyum ve bağ, başarıya giden yolda ve birbirini tamamlamada o kadar önemlidir. Hatayı her taraf yapabilir; önemli olan bu hatalardan ders almak ve tekrarlamamak, hata yapıldığında da tarafların birbirini suçlaması yerine bu durumu olgunlukla kabul etmesi ve samimi olarak karşı tarafa bildirmesidir. Samimiyetten dürüstlük, dürüstlükten güven ortaya çıkacaktır.

Bununla birlikte hem ajansın hem de marka tarafının üzerinde sürekli ya da dönemsel iş yükü olabileceği için karşılıklı empati yapmak, marka tarafından ajanstan istenen her çalışmayı “çok acil” olarak nitelendirmemek önemli olacaktır. Diğer durumda her şeyin çok acil olduğu ortamda sağlıklı bir çalışma zemini ortadan kalkacaktır. Ajans tarafında da markadan belirli periyotlarda çıkan acil işleri önceliklendirmek, marka tarafının bu gibi durumlarda nefes almasını rahatlatacaktır.

REKLAM AJANSINA AYRILACAK AYLIK / YILLIK BÜTÇE

Gerek konkur sonucunda gerek doğrudan bir ajans ile anlaştınız ve bunun marka tarafına geçilecek yazılı bir teklifi olacak. Genelde kişi/saat bazında bir ücretle marka tarafına yazılı bir teklifte bulunulabilir. Buna ek olarak ajans, oluşturdukları; yani markanın kullandığı tasarımlar için dijital ve geleneksel medya satın alımlarından bir komisyon talebinde de bulunabilir. Baz bir ücrete ilave komisyon tutarı olabileceği gibi baz bir ücretten de anlaşma sağlanabilir. Ancak yaptıracağınız hangi çalışmaların aylık bütçe içinde olup olmayacağı buradaki en kritik maddelerden olacaktır.

ANLAŞMA AKABİNDE SÖZLEŞME SÜRECİ

Gizlilik anlaşması: İki tarafın birbirinden öğrendiği bilgileri 3. kişilere açıklamayacağına dair bağlayıcı olan hükümlerdir. Bu maddeler iki taraf için de çok önemlidir ve ticari sır kapsamında yer alırlar.

Hizmete neyin dahil olup olmadığı, firmanın alt markalarına hizmet verilip verilmeyeceği: Sözleşmedeki en önemli madde bu olsa gerek. Yapacağınız eksik – yanlış bir sözleşme kurumunuzu ve çalışmalarınızı dönem boyunca bağlayıcı olacağından ödeyeceğiniz ücrete nelerin dahil olduğu çok açık ve herkesin anlayacağı şekilde yazılmalıdır (çizgi altı işler dahil mi, size yapılacak storyboard, moodboard, senaryo vb. yaratıcı iş sunumlarından ajans bir ücret talep edecek mi, örneğin 3 revizeden sonrası ek ücrete mi girer, yaptıracağınız ana tasarımların dijital dünyaya uyarlamaları ücrete dahil olacak mı gibi uzayıp gidecek birçok iş).

Ekip: Ajansın hangi departmanlarının hizmet vereceği ile ilgili hususu sözleşmeye taşıyabileceğiniz gibi markaya sorulmadan ve haber verilmeden ekibin değişemeyeceğini de sözleşmede maddeleştirebilirsiniz.

Etik ve lisanslar, fikri haklar: Ajans tarafından yapılacak kreatif tasarımların, müziklerin, örnek görsellerin vb. çalışmaların herhangi bir fikri mülkiyet hakkını ihlal etmediği, markaya gelebilecek herhangi bir fikri mülkiyet hakkı talebinin ajansa yönlendirileceği; buna karşılık ajansın da uyarısına karşılık markanın bu uyarıyı dinlememesi sonucu markanın göreceği zararı markanın kendisinin karşılaması gerektiği sözleşmede kendine yer bulabilir.

Ödeme zamanları, gecikme faizleri: Ajansın çalışması karşılığı ödenecek aylık bedelin hangi günde ya da ayın hangi gününe kadar ödenmesi gerektiği, kaç günlük gecikmenin ajans tarafından kabul edilebileceği, bu gecikmenin aşıldığı durumlarda ajansın aylık ücret üzerinden gecikme faizi isteme haklarını ifade edebilecek bir maddedir.

Gecikme hususları: Markanın istemiş olduğu işlerin optimum bir zamanda ajans tarafından teslim edilmemesi veya bunun sürekli tekrar eder hale gelmesi durumunda ne gibi yaptırım olabileceği.

Mücbir Sebepler: Yangın, afet, toplumsal olaylar meydana geldiği taktirde işleyişin nasıl olacağını bildiren madde olacaktır. Genellikle standarttır.

Kampanya komisyonu: Ajansın ürettiği kreatif tasarımların kullanıldığı online ve offline mecralarda yapılan harcamalardan ajansın yüzdelik bir komisyon alıp almayacağı konusudur.

Ayrılmadan önce bildirim zamanı: Bir önemli konu da budur. Gerek ajans gerek marka tarafında kısa süre ya da bir dönem sonra memnuniyetsizlik olabilir. Bu doğrultuda iki tarafın da mağdur olmaması için önceden yazılı olarak bildirim şartıyla sözleşme sona erdirilebilir; 15 gün ya da 1 aylık zamanlar konulabilmektedir.

Ayrılırken teslim edilecekler: Ayrılırken işlerin çirkinleşmesini kimse istemez. Ancak bu madde, ayrılırken kreatif tasarımların, videoların yüksek hallerinin vb. çalışmaların vektörel hallerinin markaya verilecek olmasını taahhüt eder. Aksi durumda bir daha o çalışmaları revize edememe tehlikesi doğabilir.

Damga vergisi: Ajans mı, marka mı yoksa ortaklaşa mı ödeneceği hususu önem arz ediyor.

Sözleşmenin otomatik olarak uzayıp uzamayacağı: Otomatik uzuyorsa ve markanın bundan haberi yoksa, marka bu maddeye dikkat etmediyse sıkıntı büyük… Bu maddeye iyi bakılmalı ve otomatik uzayıp uzamayacağı maddeleştirilmelidir.

REKLAM AJANSI İLE YOLLARIN AYRILMASI

Çünkü ayrılık da sevdaya dahil çünkü ayrılanlar hala sevgili

Hiçbir anı tek başına yaşayamazlar

Her an ötekisiyle birlikte her şey onunla ilgili

Telaşlı karanlıkta yumuşak yarasalar

Gittikçe genişliyen yakılmış ot kokusu

Yıldızlar inanılmıyacak bir irilikte

Yansımalar tutmuş bütün sahili

Çünkü ayrılmanın da vahşi bir tadı var

Öyle vahşi bir tad ki dayanılır gibi değil

Çünkü ayrılıklar da sevdaya dahil

Çünkü ayrılanlar hala sevgili

demiş Atilla İlhan. Sonuçta bir gün yollar ayrılabilir. Bu durumda dostça ayrılmak gerçekten çok önemli. Her zaman yollar kesişebilir; aynı ajansla bir gün aynı marka altında ya da farklı marka altında çalışılabilir. İki tarafın da birbirine ciddi emeği geçmiştir. Bunları unutmadan iş ilişkisini noktalamak ve dostluğu devam ettirmek gerek iş hayatına gerek özel hayata yakışan bir davranış olacaktır.

Sevgiler,

Emre Onur